متخصص درمان ریشه دندان یا اندودنتیست کیست؟ روشهای تشخیص و درمان
چه زمانی باید به متخصص درمان ریشه دندان مراجعه شود؟
در این مقاله به تفضیل با متخصص درمان ریشه دندان یا اندودنتیست آشنا خواهید شد.
در برخی مواقع علل مختلفی موجب آسیب به دندان ها می شوند.
معمولا آسیب های سطحی مانند پوسیدگی های جزئی توسط دندانپزشکان عمومی درمان می گردند؛ اما در شرایطی که ریشه دندان در معرض آسیب قرار گیرد، بهتر است یک متخصص درمان ریشه دندان آن را بررسی نماید.
زیرا حفظ دندان های طبیعی و در عین حال درمان بیماری های به وجود آمده موضوع بسیار حائز اهمیتی است که نه تنها زیبایی بلکه میزان سرمایه پولی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
در مقاله پیش رو، به بررسی خدماتی که متخصص درمان ریشه دندان انجام می دهد و روش های درمان پرداخته خواهد شد.
متخصص درمان ریشه دندان یا اندودنتیست کیست؟
دندانپزشکانی که پس از طی دوران تحصیل، 3 سال دیگر نیز در زمینه ریشه دندان به صورت تخصصی تحصیل می کنند، متخصص درمان ریشه دندان هستند.
تمرکز این متخصصان بر روی پالپ دندان و کانال های دندان است. تشخیص و درمان برخی مشکلات مربوط به پالپ و ریشه دندان مشکل است و این متخصصان می توانند با بررسی تصویربرداری ها و معاینات مشخصی برای درمان اقدام نمایند.
یکی از مواردی که اهمیت مراجعه به متخصص درمان ریشه دندان را نشان می دهد، تلاش آن ها برای حفظ دندان های طبیعی است.
ویژگی های بهترین اندودنتیست یا متخصص درمان ریشه دندان چیست؟
انتخاب یک دندانپزشک متخصص خوب یا هر پزشکی بسیار در به دست آوردن بهترین نتیجه و ماندگاری اثر درمان برای مدت های طولانی مهم است. افراد زیادی پس از درمان با مشکلات متعددی مواجه می شوند که نیاز به درمان مجدد خواهد داشت. به همین جهت بررسی ویژگی های زیر منجر به شناخت خوبی برای انتخاب یک متخصص ریشه دندان خوب خواهد شد:
- متخصصان درمان ریشه دندان نه تنها مدرک دندانپزشکی دارند، بلکه باید با سپری کردن دوره های آموزشی دیگر، تخصص لازم را در درمان ریشه دندان کسب نمایند.
- تجربه و مهارت متخصص ریشه دندان در مواردی مانند آسیب های شدید دندانی، جراحی اندودنتیت و … از دندانپزشکان عمومی بیشتر است.
- مطب دندانپزشک یا کلینیکی که متخصص ریشه دندان در آن فعالیت می کند باید تجهیزات لازم و به روز را برای درمان داشته باشد.
- برخی خصوصیات اخلاقی در انتخاب یک متخصص خوب مانند صبوری، احترام، توجه، دقت بالا، با حوصله بودن در حین درمان و بیان روش های مراقبتی بسیار مهم هستند.
- دندانپزشکان متخصصی که به مراجعین خود توجه می کنند، حتما در انتخاب کادر درمان خود دقت دارند. کادر درمان آموزش دیده و مجرب در روند کمک به بیماران و دندانپزشک نقش مهمی خواهند داشت.
- و …
متخصص درمان ریشه دندان در کدام مراکز خدمات خود را ارائه می دهند؟
متخصصان درمان ریشه دندان در
-کلینیک های تخصصی دندانپزشکی
-مطب ها
-کلینیک های ویژه برخی دانشکده های دندانپزشکی
-بیمارستان ها
خدمات خود را ارائه می دهند.
چه زمانی باید به متخصص درمان ریشه دندان مراجعه شود؟
شناخت علائم مربوط به ریشه دندان کمک می کند تا در اولین فرصت ممکن به متخصص درمان ریشه دندان مراجعه شود. در صورت بروز علائم زیر احتمال آسیب دیدگی در ریشه دندان را می توان تشخیص داد:
- احساس درد طولانی مدت در دندان
- بروز دردهای غیر عادی در ناحیه فک
- حساس شدن دندان یا دندان ها به نوشیدنی های گرم، سرد و مواد غذایی شیرین
- از بین رفتن دندان در اثر ترمیم های زیاد و عمیق
- احساس دردهای ناگهانی مانند تیر کشیدن
- بروز درد شدید در هنگام ضربه به دندان
- متورم شدن لثه یا صورت
- شکستگی دندان
- بروز التهاب در نزدیکی دندان یا لثه آسیب دیده
- و …
متخصصان درمان ریشه دندان چه خدماتی را ارائه می دهند؟
یک متخصص درمان ریشه دندان در کنار مهارت هایی که یک دندانپزشک عمومی دارد، می تواند به صورت تخصصی به ارائه خدمات زیر بپردازد:
- درمان عفونت دندانی
- انجام عصب کشی ریشه دندان
- در صورت نیاز انجام درمان های مجدد در قسمت ریشه دندان
- درمان دندان های قرار گرفته در معرض آسیب های جدی یا شکستگی ها
- جراحی ریشه دندان
- درمان مشکلات پیچیده مربوط به دندان
- درمان بیماری های ریشه دندان
- تخلیه بافت عفونی در پالپ
- استفاده از تکنیک های پیشرفته برای ممانعت از مرگ و از بین رفتن دندان یا دندان ها
- و …
روش های تشخیص بیماری ها به وسیله متخصص درمان ریشه دندان کدامند؟
متخصصان ریشه دندان می بایست از روش های مختلفی کمک گیرند تا بتوانند بیماری های مربوط به دندان را تشخیص دهند. از جمله این روش ها عبارتند از:
- عکس برداری به وسیله اشعه ایکس
- تست حساسیت دندان به گرما و سرما
- ضربه زدن به دندان ها
بیشترین دلایلی که افراد به متخصص ریشه دندان مراجعه می کنند، چیست؟
اندودنتیست ها می توانند آسیب هایی که به پالپ دندان و ریشه دندان رسیده است را درمان نمایند.
از دلایل آسیب رسیدن به ریشه دندان می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- پوسیدگی دندان
در برخی موارد به علت:
-عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
-بالا رفتن سن
-بیماری های لثه یا به اصطلاح بیماری های پریودنتال
-ابتلا به برخی بیماری ها
-استعمال دخانیات
-ژنتیک
-و …
در این شرایط، دندان پوسیده می شود و در صورت عدم توجه به پوسیدگی های سطحی، احتمال آسیب رسیدن به بافت ریشه وجود دارد.
- آسیب رسیدن به دندان
ضربه خورد به دندان، تصادفات رانندگی، بروز حوادث در حین انجام فعالیت های ورزشی می توانند موجب ترک خوردن، شکستگی، لق شدن یا جا به جا شدن دندان ها شوند. در این موارد نیز ریشه دندان در معرض خطر قرار می گیرد.
- آبسه
چرک لثه یا آبسه دارای علائمی نظیر:
-تورم
-قرمزی لثه
-التهاب
-و …
می باشد که نشان دهنده یک عفونت باکتریایی است. تشخیص نوع آبسه و درمان آن باید با نظارت دندانپزشک متخصص درمان ریشه انجام گیرد.
هزینه درمان ریشه دندان به چه عواملی بستگی دارد؟
معمولا افراد برای انجام درمان های خود به مراکزی مراجعه می کنند که تحت پوشش بیمه آن ها باشد. موارد دیگری که با محاسبه آن ها هزینه درمان مشخص می شود، عبارتند از:
- موقعیت مکانی کلینیک ها، مطب ها یا مراکز تخصصی دندانپزشکی
- نوع مواد استفاده شده برای درمان
- تفاوت های تعرفه ها در کلینیک های خصوصی و دولتی
- تفاوت تعرفه ها در انجام درمان به وسیله دندانپزشک عمومی یا متخصص درمان ریشه دندان
- هزینه های جانبی درمان
- تعداد دندان های آسیب دیده و میزان آسیب دیدگی ها
- و …
تفاوت بین دندانپزشک عمومی و متخصص درمان ریشه دندان چیست؟
همان طور که پیش تر اشاره شد، متخصص درمان ریشه دندان در کنار تحصیل در رشته دندانپزشکی، دوره هایی را برای درمان های تخصصی ریشه دندان می گذراند.
دندانپزشکان عمومی قادر هستند مشکلات سطحی مربوط به ریشه دندان را شناسایی و درمان نمایند.
اما درمان های پیچیده تر و حساس تر بایستی با بررسی دقیق متخصصان ریشه دندان انجام شود.
در این شرایط معمولا دندانپزشکان عمومی قادر به تشخیص مشکلات نخواهند بود.
این بدان معناست که اگر درمان توسط آن ها انجام پذیرد، در این صورت احتمال بازگشت بیماری، درمان مجدد، بروز عوارض شدیدتر و … وجود خواهد داشت.
به همین دلیل معمولا در صورت نیاز، دندانپزشکان عمومی بیماران خود را به متخصص درمان ریشه دندان ارجاع می دهند.
باید به این موضوع نیز توجه شود که درمان های مجدد در قسمت ریشه دندان نسبت به درمان اولیه پیچیده تر و پر هزینه تر هستند.
نحوه درمان توسط متخصص درمان ریشه دندان چگونه است؟
برخی مراحل انجام درمان در تمامی درمان ها یکسان هستند. اما نوع درمان و استفاده از ابزارها و تکنیک های خاص به مشکلات به وجود آمده برای بیماران وابسته می باشد. روند درمان معمولا به صورت زیر انجام می گیرد:
- انجام معاینات دقیق و بررسی عکس های درخواستی پیش از درمان
- تعیین زمان برای درمان ریشه دندان
- استفاده از بی حسی موضعی
- تخلیه بافت آسیب دیده
- پاکسازی کانال های دندان
- پر کردن حفره های به وجود آمده با مواد پرکننده دندان (آمالگام، کامپوزیت (پر کننده همرنگ دندان) و …)
- ترمیم تاج دندان
- قالب گیری و تهیه روکش مناسب (در صورتی که بافت زیادی از دندان آسیب دیده باشد.)
چه زمانی دندان درمان شده به بررسی و درمان مجدد نیاز خواهد داشت؟
میزان موفقیت آمیز بودن درمان ریشه دندان بالا بوده و معمولا افراد کمی پس از درمان با مشکل مواجه می شوند. از جمله دلایلی که ممکن است در عدم موفقیت درمان اولیه ریشه دندان موثر باشد، موارد زیر هستند:
- عدم تشخیص یکی از کانال های ریشه
- داشتن کانال های ریشه با شکل های پیچیده، باریک یا انحنادار
- عدم پاکسازی کامل دندان از میکروب ها
- بازگشت آلودگی به کانال های ریشه به علت عدم رعایت نکات بهداشتی و بروز پوسیدگی های ثانویه
- به تعویق افتادن قرارگیری روکش بر روی دندان ترمیم شده
- درست قرار ندادن روکش بر روی دندان
- ایجاد پوسیدگی های جدید
- بروز شکستگی در ریشه دندان
- ایجاد ترک یا شکستگی در تاج دندان
- و …
چه نوع جراحی هایی توسط متخصص درمان ریشه دندان انجام می شود؟
جراحی هایی که برای ریشه دندان انجام می شود به نوع بیماری های به وجود آمده وابسته هستند. از جمله جراحی های مربوط به ریشه دندان، عبارتند از:
- اپیکواکتومی یا جراحی قطع نوک ریشه
در مواردی که دندان عصب کشی شده به خوبی ترمیم نمی شود، احتمال بروز عفونت وجود دارد. اگر امکان عصب کشی دوباره یا اصلاح پلی اپیکال وجود نداشته باشد، متخصص درمان ریشه دندان از روش اپیکواکتومی استفاده خواهد کرد. از مزایای استفاده از این روش، عبارتست از:
-برداشتن بافت آسیب دیده
-اجتناب از کشیدن دندان و حفظ دندان طبیعی
از دلایلی که موجب انجام این روش جراحی می شوند، می توان موارد زیر را نام برد:
-تخلیه رسوب کلسیم موجود در کانال ریشه
-لق شدن دندان در اثر درمان تحلیل رفتگی استخوان فک
-رفع شکستگی
-درمان ریشه اضافی دندان
-و …
- آمپوتاسیون یا قطع ریشه
دندان های آسیابی که در انتهای دهان قرار گرفته اند دو یا سه ریشه دارند. در برخی شرایط متخصص ریشه دندان مجبور به قطع یک یا چند ریشه دندان می کند. از جمله مشکلاتی که با این روش درمان می شوند، عبارتند از:
-وجود شکستگی، ترک و آسیب دیدگی در ریشه و دندان
-وجود باکتری در بافت ریشه
-تحلیل رفتن بخشی از استخوان به علت ابتلا به پریودنتیت
-بروز پوسیدگی
-و …
متخصص درمان ریشه دندان یا اندودنتیست کیست؟
دندان در روش آمپوتاسیون ابتدا بی حس شده و عصب کشی می شود. پس از برش لثه و حذف ریشه دندان، ناحیه تحت درمان با محلول سالین تمیز خواهد شد. پس از پاکسازی، لثه بخیه زده می شود.
- همی سکشن
از جراحی همی سکشن زمانی استفاده می شود که نیمی از دندان از تاج دندان تا ریشه آسیب دیده و متخصص درمان ریشه دندان مجبور به حذف آن باشد. از این روش برای کسانی استفاده می شود که شرایط زیر را داشته باشند:
-نیمی از دندان دچار پوسیدگی و آسیب دیدگی شدیدی شده باشد.
-دندان چند ریشه داشته باشد.
متخصصان معمولا در صورت تشخیص مشکلات زیر از همی سکشن استفاده می کنند:
-در صورت برطرف نشدن عفونت های مستمر و آبسه ریشه دندان با عصب کشی
-عدم امکان ترمیم یک ریشه از چند ریشه دندان
-بروز پریودنتیت در اثر تحلیل رفتن شدید استخوان فک
-استفاده از این روش جراحی برای تسهیل درمان با ایمپلنت یا بریج
-و …
- برداشتن بقایای ریشه دندان
تاج دندان ها ممکن است در اثر مواردی مانند شکستگی، آسیب دیدن با ضربه، پوسیدگی و … از بین بروند و ریشه در داخل لثه باقی بماند.
در این شرایط برای جلوگیری از بروز عفونت ریشه دندان باید ریشه با دقت و مهارت خاصی از درون لثه خارج شود.
مراقبت های پس از درمان ریشه دندان چیست؟
درمان ریشه دندان ممکن است با عوارضی مانند موارد زیر همراه باشد:
- احساس درد
- بروز عفونت
- ترک خوردن دندان
- احتقان سینوسی
- و …
برای کنترل عوارض به وجود آمده و جلوگیری از تشدید آن ها تا زمان بهبودی، می بایست مواردی را که متخصص بر اساس شرایط هر فرد توصیه می کند، انجام داد. از جمله توصیه متخصص درمان ریشه دندان پس از تکمیل درمان عبارتست از:
- استفاده از مسکن های تجویز شده توسط دندانپزشک
- مصرف به موقع و به اندازه توصیه شده آنتی بیوتیک ها
- پرهیز از مصرف مواد غذایی سفت تا 2 ساعت
- جویدن مواد غذایی نرم با سمت دیگر دهان تا 24 ساعت
- در صورت افتادن پانسمان، مراجعه فوری برای پانسمان مجدد (24 تا 48 ساعت)
- پرهیز از فشار بر روی دندان عصب کشی شده تا زمان قرارگیری روکش
- خودداری از مصرف غذاهای چسبناک مانند آدامس، آبنبات و …
- استفاده نکردن از نخ دندان تا چند روز برای جلوگیری از جدا شدن روکش از مواد پر شده در دندان
- قرقره آب و نمک تا سه روز
- و …
